Yeni Zelanda’daki araştırmaya göre, saatlerini masa başında geçiren büro çalışanları da uzun süreli uçuşlarda görülen ekonomi sınıfı sendromu mağduru. Yeni Zelanda’da yapılan bir araştırma, “ekonomi sınıfı sendromu” olarak adlandırılan ‘derin damar trombosisi’ne, uzun saatlerini masa başında hareketsiz geçiren büro çalışanlarının daha fazla meyilli olduğunu ortaya koydu.
“Ekonomi sınıfı sendromu” özellikle uçakların ekonomi sınıfında uzun saatler yolculuk yapanlarda görülüyor. Wellington Tıbbi Araştırma Enstitüsü’nden Richard Beasley başkanlığındaki araştırmada, damar trombosisi yüzünden hastaneye yatırılanların üçte birinin, bilgisayar başında uzun saatlerini hareketsiz geçiren büro çalışanları olduğu belirtildi.
Damar trombosisi
Araştırma kapsamında incelenen damar trombosisi rahatsızlığı geçirmiş 62 kişinin yüzde 34’ünün büro çalışanı olduğu, yüzde 21’inin de kısa süre önce uzun uçak yolculuğu yaptığı ortaya çıktı.
Prof. Beasley, damar trombosisi şikâyeti bulunan bazı büro çalışanlarının günde 14 saat bilgisayar başında oturduğunu, bazılarının da hiç ayağa kalkmadan 3-4 saatini masa başında geçirdiğini söylediğini ifade etti. Ayrıca, çalışmada kimi zaman ölümcül olabilen hastalığın aslında haksız yere “ekonomi sınıfı sendromu” olarak adlandırıldığı, çünkü bu rahatsızlığın her sınıfta uçan yolcularda görülebileceği belirtildi.
Birkaç basit egzersizle kendinizi koruyun
İlk defa 1954 yılında Homan isimli bir doktorun fark ettiği hastalığa 2000 yılında alınan bir kararla ‘Uçuşa Bağlı Derin Ven Trombozu’ veya ‘Yolcu Trombozu’ adı verildi. Genetik biliminin katkılarıyla hastalığın altında yatan sebeplerin daha detaylı araştırıldı ve kanın pıhtılaşma eğiliminin artmasıyla kendini gösteren 2 kalıtsal hastalığın önemi gündeme getirildi. Ancak son yapılan araştırmalar hastalığın uzun saatler masa başında çalışanları da etkilediğini ortaya koydu. Keskineğe, “Uzak mesafe uçak yolculukları yapanların yanı sıra hareketsiz kalan ofis çalışanları da, hem koruyucu hem de tedavi amaçlı bazı basit egzersizlerle DVT komplikasyonlarından kendilerini koruyabilirler” dedi.
3–4 saat masadan kalkmadan çalışmak hastalığı tetikliyor
Keskineğe, Enstitünün yaptığı araştırmaya göre, damar trombosisinden etkilenen bazı büro çalışanlarının günde 14 saat bilgisayar başında oturduğunu belirterek, “Hastalığı yakalananların bazılarının ise hiç ayağa kalkmadan 3–4 saati masa başında geçirdiği belirlendi” dedi.
Kimler risk altında?
– Daha önce derin ven trombozu geçirenler
– Kalıtsal pıhtılaşma bozukluğu hastaları
– Kan homosistein seviyesi yüksek olanlar
– Kalp-damar hastalığı bulunanlar
– Hamileler veya yeni doğum yapmış kadınlar
– 2 saatten daha uzun bir uçak yolculuğuna çıkanlar
– 40 yaşın üzerinde olanlar
– Fazla kilosu olanlar
– Sigara içenler
– Doğum kontrol hapı kullananlar
– Yakın zaman içerisinde ameliyat geçirenler
– Kanser tedavisi görenler
Nasıl tanı konur?
Son yıllarda yapılan çalışmalar, bu rahatsızlığa sebep olan hastalıkların bir kısmının genetik geçiş gösterdiğini ortaya çıkarmıştır. Gen seviyesinde yapılan araştırmalar; ‘Faktör V Leiden’ veya ‘Protrombin Gen Mutasyonu’ taşıyan kişilerde ‘derin ven trombozu’ ve buna bağlı komplikasyonların daha fazla görüldüğünü ortaya çıkarmıştır. Her bireyde bu iki rahatsızlığı araştırmak hem masraflı hem de zaman isteyen bir iştir. Bu sebeple hastalığı taramak için daha ucuz ve az zaman isteyen APCT (Aktive Protein C Rezistansı) adı verilen kan testi kullanılmaktadır. Günün herhangi bir saatinde aç veya tok karnına verilen kan örneği ile yaklaşık 1 saat içinde netice alınmaktadır. Test sonucunda genetik yatkınlığı bulunduğu saptanan bireylere daha ileri araştırmalar yapılmaktadır.
Kendimi nasıl koruyabilirim?
Eğer risk faktörlerinden bir veya daha fazlasını taşıyorsanız dikkat etmeniz gerekenler:
– Çalışma saatleri içerisinde düzenli aralıklarla kısa yürüyüş yapılmalı.
– Yürümek için alan yoksa kişi, ayakucu üstünde kalkıp-çömelmeli
– Alkol veya kahve içilmemeli. Bu içecekler idrar çıkışını arttırarak kanın yoğunlaşmasına sebep olur.
– Bol miktarda su içilmeli.
– Kan dolaşımınızı rahatlatmak için bol kıyafetler giyilmeli.
