Ağız içinde yara olarak da bilinen aft, ağız içerisinde sıklıkla yanak ve dudak mukozasında, dil üzerinde, yumuşak damakta, farenkste, diş eti üzerinde görülen solgun sarı- kırmızı hale ile çevrili oldukça ağrılı ülserleşmiş lezyonlardır.
Toplumun % 18-20 si az ya da çok aft sorunu ile karşı karşıyadır. Bayanlarda daha sıklıkla rastlanır. Aftın neden oluştuğu tam olarak belirlenememiş olmakla birlikte aft oluşumunu hızlandıran ve seyrini kötü etkileyen faktörler olduğu anlaşılmıştır.
Aft oluşumunu hızlandıran etkenler
Stres: Günümüzde migren, yüksek tansiyon ve gastrit gibi birçok hastalığın nedenleri arasında kabul edilen stres, aft oluşmasının da en önemli nedenlerinden birisidir. Ayrıca hanımlarda adet dönemi öncesindeki gerginlik de aft oluşumunu hızlandıran faktörlerdendir.
Bazı yiyecekler: Turunçgiller, sirke, turşu, patates cipsi, tuzlu ve baharatlı çerezler gibi ağız mukozasını irrite edebilen yiyecekler aft oluşumunu hızlandıran önemli faktörler arasında sayılmaktadır.
Sistemik hastalıklar: Özellikle Behçet Hastalığı ve AIDS gibi bazı bağışıklık sistemini ilgilendiren hastalıklarla birlikte tekrarlayıcı aftlar görülebilmektedir.
Travma: Yanak, dil, dudak ısırma, sert yiyeceklerin tahrişi, fazlaca sert diş fırçalama ve iyi adapte olmayan protezlerin neden olduğu vuruklar aft için uygun zeminin oluşmasına yardımcı olurlar.
Diş macunu: Diş macunlarının temizleme özelliğini artırmak için köpük yapıcı olarak yapılarına katılan “sodyum lauryl sulhate” ( SLS ) mukoza hücrelerinin yıkımını artıran tahriş edici bir kimyasaldır. SLS bu özelliği ile aft oluşumu üzerine direkt etkili olan bir maddedir.
Özellikle aft sorunu olan kişilerin kullanabilmesi için günümüzde daha az oranda (% 1.25) SLS içeren diş macunları üretilmektedir.
B12 vitamini ve demir eksikliği
Sigara, puro veya tütün çiğneme gibi kötü alışkanlıklar
Aft tedavisi
Aftların oluşmasını engellemek için kesin bir tedavi yoktur. Hiçbir şey yapılmadan da 7- 10 gün gibi bir zaman zarfında kendiliğinden iyileşme olur. Ancak yaranın iyileşme periyodunu kısaltmak ve ağrıyı azaltmak için birtakım yollara başvurulabilir.
Aft ağrısını azaltma yolları
– Sıcak, asidik ve irrite edici gıdalardan kaçınılması
– Aft üzerine orabase gibi ağız içi ilaçlar uygulanması- Yarım bardak suya yarım kaşık tuz ilavesi ile elde edilen solüsyonla günde üç kez gargara yapılması
– Chlorhexadine gargaralar kullanılması şeklinde olabilir.
Günümüzde diş hekimliğinde kullanılan yumuşak doku lazer cihazlarıyla, aft oluşumunun başlangıç döneminde müdahale edildiği takdirde, tedavisi mümkün olabilmektedir.
